Төлен Әбдік 1942 жылы 4 қыркүйекте Қостанай облысы, Жангелді ауданы, Еңбек ауылында дүниеге келген. 1965 жылы Қазақ мемлекеттік университетінің филология факультетін бітірген. 1965 жылдан 1970 жылға дейін «Қазақстан пионері» газетінде әдеби қызметкер болып жұмыс істеді. 1970 жылдан 1977 жылға дейін «Жалын» баспасында бөлім меңгерушісі, бас редактордың орынбасары болды. 1977 жылы «Қазақфильм» киностудиясының бас редакторы қызметін атқарды. 1976 жылдан 1986 жылға дейін Қазақстан Компартиясы Орталық Комитеті әдебиет бөлімінің нұсқаушысы, сектор меңгерушісі, «Қазақ әдебиеті» газетінің бас редакторы болды.
1997 жылдан Қазақстан Республикасы Президенті Әкімшілігінің ішкі саясат бөлімі меңгерушісінің орынбасары қызметін атқарды.
Оның «Райхан» атты алғашқы әңгімесі 1964 жылы Қазақстан жас жазушыларының «Таңғы шық» атты әңгімелер жинағында жарияланған.1977 жылы грек аңыздары жинақталған «Эллада ерлері» аудармалар кітабы жарық көрді. 1984 жылы оның «Біз үшеу едік» драмалық шығармасы негізінде Алматыдағы Жасөспірімдер театрында спектакль қойылды.
Жазушының халық арасында ерекше сүйіспеншілікке бөленген туындысы – «Оң қол». Бұл повесте тағдырдың жазуымен психиатриялық клиникаға түскен жас жігіттің қиын тағдыры туралы баяндалады.
Оның Қазақстандағы ұжымдастыру жылдарына арналған «Өлі ара» романы, «Көкжиек», «Күзгі жапырақтар», «Айтылмаған ақиқат» т.б. әңгімелер жинақтары оқырман махаббатына бөленді.
Оның ең көрнекті туындысы – «Парасат майданы». Осы шығармасы үшін сөз зергері Франц Кафка атындағы марапатты иеленді және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сыйлығын алды.
Төлен Әбдік өз шығармаларында өмірді оның қайшылықтарымен, адамдар арасындағы қарым-қатынастың күрделілігімен жеткізуге ұмтылады. Оның шығармалары оқиғаның шынайы берілуімен ғана емес, баяндау мәнерінің эмоционалдық құрамдас бөлігімен де оқырман назарын аударады.
Жазушы «Оң қол» әңгімесінде өмірге ғашық, бірақ қатерлі дертке шалдыққан жас қыздың аянышты тағдырын шебер суреттейді. «Оң қол» атты шағын психологиялық әңгімесі күштер мен сезімдердің бетпе-бет келу алаңына айналды. Әңгіме кейіпкері 1970-1980 жылдардағы әдебиетте мүлде жаңа кейіпкер деңгейінде қалыптасты. Алманың өмірі дәрігердің әңгімесінен, яғни ауруханаға түскен сәтінен бастап айтылады. Шығарма баты кейіпкердің ауруханаға түскеннен кейінгі өмірін көрсетеді. Әңгіме барысында оның жеке тағдыры да, жеке өмірінің тарихы да ішінара суреттеледі. «Оң қол» повесі автордың романтикалық дүниетанымын баяндайды. Тылсым күшке, қандай да бір тылсым сырға құштарлық жазушы шығармашылығындағы романтикалық қиялды күшейте түсті. Адам баласына беймәлім тылсым күштің адам өміріне әсері жазушы шығармашылығымен тығыз байланысты. «Оң қол» повесі романтикалық шығарма. Романтиктер үшін адам санасы шешілмейтін күрделі қайшылықтардың, қарама-қайшылықтардың майданы. Романтиктердің пікірінше, шешілмейтін қайшылықтар тек объективті болмыста ғана емес, адамның ішкі әлемінде де күреседі. Біз одан жұмбақ күштердің қақтығысын көреміз. Бір адамда екі дүние, екі «мен», екі қол – бір-біріне жау. Алманың сол қолы «жұмсақ», тек жақсылыққа ұмтылса, оң қолы «жыландай» баяу қимылдап, қызтерең ұйқыға кеткенде қиянат жасайды. Бір адамға екі түрлі қарама-қарсы күштің, оң және сол қолдың арпалысы суреттелуі жазушыға өмір құбылыстарындағы қайшылықтарды дәлірек, нақтырақ суреттеуге мүмкіндік берді.
Қазақ әдебиетінде Төлен Әбдік ерекше орын алады: оның шығармашылығы өзіндік проблемалық болмысы және ерекше поэтикасымен ерекшеленеді. Ол өз прозасында ХХ ғасырдағы катаклизмдерді аллегориялық түрде жеткізіп, әлемдік үдерістер мен құбылыстардың әсерінен жоғалып кете жаздаған қазақ халқының тарихи тағдырын, табиғи қасиеттерін, салт-дәстүрі мен тілін ой елегінен өткізеді. Сонымен бірге жазушы адам жанының сырлы әлеміне ойшыл жеке тұлға ретінде енуге ұмтылады.
Жазушының көркемдік арсеналы бай: образдық жүйе құруда, ішкі монолог, диалог, психологизм мен тілдің өзіндік ерекшелігін жеткізуде, мінезді ашуда, кейіпкерлер портретін жасауда әдебиет классиктерінің жолын жалғайды.
Жазушы Төлен Әбдік «Парасат майданы» (2002) атты басты шығармасын күнделік үлгісінде жазған және кейіпкер сипатын дәлірек, тереңірек жеткізуге ұмтылған.
Төлен Әбдік повесті әртүрлі авторлардың әдеби-философиялық кодтарын қамтитын интертексттік қанықтығымен ерекшеленеді.
Әбдікәңгімелері Қазақстаннан тысқары жерлерде де танымал және Ф.Кафка атындағы халықаралық әдеби сыйлыққа ие болды. 2004 жылы «Парасат майданы» повесі үшін авторға Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығы берілді. Кез келген елеулі өнер туындысының идеялық-эстетикалық ерекшелігі оны кең мәдени-тарихи ортада қарастырғанда ғана шын мәнінде бағасы артады. Суреткер Төлен Әбдік жаһандық деңгейде ойлайды. Төлен Әбдіктің философиялық-эстетикалық ауқымы әмбебап келеді.
Бұл туынды жайында Нұрпейісов: "Төлен Әбдіктің бұл шығармасы – бүгінгі болмыстың ащы да өзекті шындығынан туындаған жан айқайы. Менің досым Анатолий Ким де хикаяттың әлі пісіп-жетілмеген аудармасын оқығаннан-ақ: "Мына қазақтың Кафкасы ғой!",-деп өзінің таңғалғанын жасыра алмаған еді" –деген екен.
Төлен Әбдіктің әдебиеттегі қолтаңбасы ерекше екендігін өзіндік жазу мәнері, сөз қолданысы, кейіпкерлерінің іс-әрекетін, мінез-құлқын сомдауы, оқшау образдар жасауы, тосын тұлғалар табуы тайға таңба басқандай дәлелдеп-ақ тұр.
