29 мамыр - Григориан жылнамасының 149-күні. Осы күні әлем елдерінде көптеген айтулы мерекелер атап өтіледі. Қазақстан тарихында елеулі орны бар бірнеше тұлғалар осы күні дүниеге келді.
29 мамырда дүниеге келген танымал тұлғалар
Ерғазы Асиұлы Кенжин – қазақстандық ғалым, физика-математика ғылымдарының кандидаты. ҚР Инженерлік академияның мүше-корреспонденті. Ғалым - 1961 жылы 29 мамырда Шығыс Қазақстан облысының Жарма ауданында дүниеге келген. Ресей Федерациясы Том политехникалық институтын «инженер физик» мамандығы бойынша тәмамдаған. Еңбек жолын Краснояр қаласындағы «қолданбалы механика» ғылыми-өндірістік бірлестігінде инженер болып жұмыс істеп бастады. 1997-2005 жылдары ҚР «Ұлттық ядролық орталығы» РМК-ның «Атом энергиясы институтында» зертхана меңгерушісі, директордың ғылым жөніндегі орынбасары. 2005 жылдан «Атом энергиясы институты» филиалының директоры, 2006 жылдан ҚР «Ұлттық ядролық орталығы» РМК бас директорының орынбасары қызметтерін атқарған. Қазақстан ядролық орталықтарының дамуы мен өркендеуіне үлес қосқан қайраткер. Қазақстан Республикасы атом саласының еңбек сіңірген қайраткері.
Диас Бақытұлы Кәмелов – қазақстандық аяқдоп шебері. Қазақстан Ұлттық футбол құрамасының экс-ойыншысы. Ол 1981 жылы 29 мамырда Жамбыл облысында дүниеге келген. Бала жастайынан футболды серік еткен Диас Бақытұлы Тараз жастар клубының тәрбиеленушісі. Спорттық карьерасын Тараз футбол клубынан бастаған. 2003-2007 жылдар аралығында Ертіс, Тобыл, Жеңіс, Ордабасы футбол командаларында ойын көрсетіп, үздік жартылай қорғаушы қызметін атқарды. 2004 жылы 13 қазанда Ұлттық құрама сапында тұңғыш рет өнер көрсетті. 2001 жылы Шығыс Азия ойындарының қола жүлдегері. Ұлттық Құрамада барлығы жеті кездесуде алаңға шығып, бірақ гол соққан жоқ.
29 мамыр - әлемде
29 мамыр – Дүниежүзілік дұрыс ас қорыту күні. Дұрыс ас қорыту – адам ағзасының барлық жүйесі мен мүшесінің дұрыс қызмет етуінің негізі. Осы күнді жыл сайын өткізу арқылы салауатты өмір салтын насихаттап, адамдардың назарын дұрыс тағамдануға аудару. Ас қорыту мәселелері, өкінішке орай, көптеген адамдар үшін үлкен дертке айналып келеді. Бүгінде әлем халқының 50-60 пайызында ас қорыту жүйесінің бұзылуы байқалады. Ірі қалаларда бұл көрсеткіш кейде 90% - ға дейін артып отыр. Бұл әртүрлі факторларға байланысты, олардың арасында дұрыс тамақтанбау, тамақ сапасы, жаман әдеттер, сондай-ақ көптеген адамдар үнемі бастан кешіретін стресстік жағдай басым рөл атқарады. Жыл сайын Дүниежүзілік дұрыс ас қорыту күні Дүниежүзілік гастроэнтерологтар ұйымы таңдаған белгілі бір тақырыпқа арналып, сол туралы маңызды ақпараттар насихатталады. Дұрыс ас қорытудың жалпы мәселелеріне арналған іс-шараларды ұйымдастыруға және өткізуге мемлекеттік және жеке Денсаулық сақтау мекемелері қатысады. Өткізілетін іс – шаралардың негізгі мақсаты-таныстыру көрнекі құралдары, оқыту семинарлары арқылы ас қорыту жүйесінің бұзылуы мен ауруларының алдын алу, сондай-ақ мамандармен кеңесу және диагностика.
29 мамырда - Еуразиялық экономикалық одақ құру туралы келісімге қол қойылды. 2014 жылы Астана қаласында (ол уақытта Нұр-Сұлтан) Қазақстан Республикасының сол уақыттағы Президенті Нұрсұлтан Назарбаев, Ресей Федерациясының Президенті Владимир Путин және Беларусь Республикасының Президенті Александр Лукашенко Еуразиялық экономикалық одақ құру (ЕАЭО) туралы шартқа салтанатты жағдайда қол қойды. Қорытындысында Құжатқа қол қою рәсіміне үш мемлекет парламенттерінің депутаттары, зиялы қауым және қоғамдық ұйымдардың өкілдері қатысты. Салтанатты рәсімнен соң Қазақстан, Ресей және Беларусь мемлекеттерінің Президенттері бұқаралық ақпарат құралдары өкілдеріне мәлімдеме жасады. Қазақстан басшысы, алдымен Одаққа мүше үш елдің халқын, осы салтанатты шараға куә болып отырған жұртшылықты Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа қол қойылуымен құттықтады.
Одақтың негізгі мақсаттары мүше мемлекеттер халқының өмір сүру деңгейін арттыру мүддесіне орай олардың экономикаларының тұрақты дамуы үшін жағдай жасау; Одақ шеңберінде тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің, капиталдың және еңбек ресурстарының бірыңғай нарығын қалыптастыруға ұмтылу, сондай-ақ жаһандық экономика жағдайында ұлттық экономикаларды жан-жақты жаңғырту, кооперациялау және олардың бәсекеге қабілеттілігін арттыру болып табылады.
29 мамыр – Халықаралық БҰҰ бітімгерлерінің күні. Бұл мереке қақтығысушы тараптарды бітімге келтіру, халықтың ауыр жағдайын жеңілдетуге бағытталған БҰҰ шараларына назар аударуға арналған. Біріккен Ұлттар Ұйымының Қауіпсіздік кеңесі бейбітшілікті сақтау бойынша алғашқы миссиясын 1948 жылы бекітті. Бұл күн бүкіл әлемде қызмет ететін бітімгерлердің жанқиярлығы мен жанқиярлығына құрмет көрсетуге арналған. Бұл БҰҰ-ның әртүрлі елдерде азапты жеңілдету және соғысушы тараптардың татуласуы үшін не істегенін білдіреді.
Содан бері БҰҰ бітімгерлік қызметі қатты өзгерді. Бұрын жеңіл-желпі қаруланған бітімгер сарбаздар қарулы қақтығысты тоқтату сызығы бойымен елдер арасында жаяу патруль жүргізсе, қазір БҰҰ бітімгерлік операциялары күрделі сипатқа ие. Олар қақтығыстардан кейін әбден құлдыраған елдерді қалпына келтіруге бағытталған шараларды да қамтиды.
Егеменді мемлекеттер арасындағы атысты тоқтату сызығында жаяу патрульдеу кезінде жеңіл қаруланған бітімгерлердің уақыты әлдеқашан өтіп кеткен. БҰҰ-ның қазіргі бітімгершілік операциялары барған сайын күрделі және жан-жақты сипатқа ие, олар атысты тоқтату режимінің сақталуын тексерумен шектелмейді, бірақ іс жүзінде ондаған жылдар бойы жалғасқан қақтығыстардан кейін күйреу алдында тұрған елдерді қалпына келтіру міндеттерін шешеді. Бұл күні Нью-Йорктегі БҰҰ-ның Орталық мекемелерінде Бас хатшы БҰҰ туының астында өз міндеттерін орындау кезінде қаза тапқан бітімгерлерді еске алу үшін гүл шоқтарын қою рәсімін өткізеді. Сонымен қатар, бұл күні өткен жылы қызметтік міндеттерін атқару кезінде қаза тапқан бітімгершілерді Даг Хаммаршельд медалімен қайтыс болғаннан кейін марапаттау рәсімі өтеді. БҰҰ-ның бейбітшілікті сақтау жөніндегі операциялары бұл күнді мүдделерін қорғайтын жергілікті тұрғындармен байланысты нығайту үшін пайдаланады. Миссиялар спорттық іс-шараларды, мектептер мен баспаналарға баруды, көркем және әдеби байқауларды, фотокөрмелерді, аумақтарды тазалауды, ағаш отырғызуды ұйымдастырады, бейбітшілікті сақтау мәселелері бойынша концерттер, конференциялар мен семинарлар өткізеді.
29 мамыр - Ыстамбұлды алу күні. Византия империясының астанасы Константинополь (бүгінде-Стамбул) ұзақ уақыт бойы христиандықтың "орталығы" болды, Орта ғасырларда ол Еуропадағы ең үлкен және ең бай қала болып саналды. Константинополь 1453 жылы 29 Мамырда құлады. Қаланы түрік әскерлері басып алды. Қаланы тонау үш күнге созылды. 60 мыңнан астам қала тұрғындары тұтқынға алынды. Византияның соңғы императоры Константин XI Палеолог шайқаста қаза тапты, ал сол кездегі Православие Шіркеуінің басты ғибадатханасы Санкт-София ғибадатханасы Айя София мешітіне (ая София) ауыстырылды. Бес жарым ғасырдан кейін бұл тарихи оқиға Түркияда мерекеге себеп болады. Қала шенеуніктері сәлемдесуді және тіпті оқиғаларды қайталауды ұйымдастырады. Ғалымдар мен қоғам қайраткерлері пікірталас жүргізуде. Көшелерде манифесттерді байқауға болады. Сонымен қатар, жыл сайын осы мерейтойды тойлау кезінде түріктердің жігері артып келеді.
Стамбул шаһары — Рим, Византия және Осман империяларының бұрынғы астанасы, (1923 жылдан бастап Түркияның астанасы — Анкара қаласы) Түркияның мәдениеті мен сәулеті ерекше, тарихы шежірелі қалаларының бірі.
