Қазақстар, немістер, украиндар, поляктар, еврейлер, шешендер, француздар, итальяндықтар, жапондықтар, латыштар, эстондар секілді көптеген ұлт өкілдері НКВД-ның абақтысына топырлап түсе берді.

Қарлаг — Қазақстанның Қарағанды облысындағы ГУЛАГ-тың ең ірі еңбекпен-түзеу лагерлерінің бірі болды.Ол, 1931 жылдың 19 желтоқсанында ұйымдастырылып, орталығы Қарағанды қаласынан 45 шақырым жердегі Долинка ауылында орналасты.

1940 жылғы Қарлагтың аумағы: 1 780 650 гектарды құрап, солтүстіктен оңтүстікке дейін 300 шақырым, шығыстан батысқа дейін 200 шақырым жерді алып жатты.

Аталмыш лагерді ұйымдастырудағы басты себептердің бірі — Орталық Қазақстанда жедел қарқынмен өсіп келе жатқан көмірлі-металлургиялық өндіріс орындары: Қарағанды көмір бассейні, Жезқазған және Балқаш мыс балқыту комбинаттары үшін ірі азық-түлік базасын құру болды.

1931 жылдан бастап Поволжье, Пенза, Тамбов, Курск, Воронеж, Орлов облыстарында тұрған кедей шаруалар тұтқынға алына бастады. Қазақстанды қоныстандыру үшін Ресейдің орталық аудандарымен теміржол қатынасын орнату керек болды. Қарлагтың алғашқы тұтқындарды, Ақмоладан (қазіргі Астана) Қарағанды қаласына дейін жол салуға жіберді.

1931 жылдың мамырында темір жолының құрылысы аяқталды.Осыдан кейін Қарағанды облысына және Осакаровка ауданына жол салушыларының отбасыларын қоныс аударды.

1931 жылдың күзінде 52 мың отбасы Орталық Қазақстанға жеткізілді. Бұзауларға арналған вагондарға лық толған отбасылар лек-легімен елімізге, ағыла бастады. Вагондардың ішінде жүкті әйелдер мен емізетін аналар, кішкентай балалар, қарттар болды. Сапар уақытында көптеген адам қайтыс болып кетті. Вагондарда марқұмдар мен тірі адамдар бірге барар жеріне дейін бірге жетсе керек.

Тірі боп қалғандардан дені сау, мықты адамдар іріктеліп алынды. Оларға ауыр жұмыстар жүктелді. Қарағанды-Балқаш бағытындағы жолды салып, қиналып еңбек етті. Еңбек жағдайлары нашар болды. Күнделікті орнатылған тамақ жұмысқа жарамаған нормасын істей алмаған адамдарға аз мөлшерде берілді. Осылайша, ауыр жұмыстан қатты қажыған адамдар бірден жан тапсырып отырды. Мұндай жайт сирек емес еді. Қайтыс болған адамдардың денелерін теміржолдың төсеме үймесіне салып, бірден (жермен-жексен етіп) көміп тастап отырған.

Қарлагтың қарауында шынайы өкілеттігі, қару-жарағы, транспорт көліктері, поштасы, телеграфы болды. Қарлагтың жан-жағында 200–400 шақырым радиуста биік қоршаулармен оқшауланған. Көшпелі сот алқасы жұмыс істеді. Сот үкімі мекеме қабырғасында орындалып жатты. Айыпты деп танылған адамды тізеге отырғызып, қазылған шұңқырдың алдында қойып, атып тастаған. Осылай, атып тасталған адамдарды «Қайтыс болды» деген грифі бар тізімге енгізе берген.