Басты бет Оқиғалар күнтізбесі 10 Қараша

Оқиғалар күнтізбесі

10 Қараша

10 Қараша 1940

1940 жылы орыс графикасы негізінде жаңа қазақ әліпбиі енгізілді

Қазақ кирил әліпбиі— көбінесе Қазақстан мен Моңғолияда пайданаланылатын әліпби. Бұл Сәрсен Аманжолов ұсынған әліпби 1940 қабылданған, 42 әріп енген: 33 орыс әліпбиінің әрпі және 9 өзіндік қазақша әріп Ә,Ғ,Қ,Ң,Ө,Ұ (1947 ж. дейін бұрын осы әріп орнына Ӯӯ пайдаланылған), Ү,Һ,І. Ертеде қазақ әріптері орыс әліпбиі әріптерінің сонында қойылған, сосын дыбысы жақын орыс әріптерінің артына жылжытылған.

Келесі әріптер: В,Ё(1957),ф,Х,Һ,Ц,Ч,Щ,Ъ,Ь,Э, қазақтың төл сөздерінде пайдаланылмайды. Бұл әріптер: Ё,Ц,Ч,Щ,Ъ,Ь,Э, тек кеңестік дәуірінде орыс тілінен, немесе орыс тілі арқылы енген сөздерде орыс емле нұсқауларымен пайдаланылған (1990 жж. бері ресми және жеке жария ақпараттарда, әдеби шығармаларда пайдалануы азая түсуде, сиректеніп кетті).Х әрпі қазақ фонетикасында Қ түрінде айтылады. Һ әрпі тек сиреген араб-парсы кіріс сөздерінде кездеседі, және деХнемесеҚсияқты айтылады.Есөздің нағыз басындадифтонгоиды боп сөйленеді.Э әрпі әрдайым Е боп айтылады.О сөздің нағыз басында дифтонгоиды болып айтыла алады. У әрпі буын жасамайтын дыбысты белгілейді, және де ҰУ, ҮУ, ЫУ, ІУ псевдодифтонгтерді алмастыру үшін пайдаланылады.


10 Қараша 1921

93 жыл бұрын Қазатқарукомитеті мал ұрлығына қарсы Декрет қабылдады