Конституция 1936 жылы
тікелей КСРО құрамына кіретін одақтас республикалар құруды заң жүзінде
ресімдеді. Алғашында КСРО құрамында (1922) 4 республика (РСФСР, Украина,
Беларусь және Закавказ федерациясы) болды. 1936 жылғы Конституция бойынша – 11.
Басқалардың ішінде Қазақ ССР-і құрылды.
И. Сталин 3 белгіні
(жағдайды) бөліп қарайды, олардың болуы
автономдық республикалардың одақ қатарына ауысуына негіз болады:
·
«республика шетте,
жан-жағы КСРО аумақтарымен қоршалмауы
тиіс» ол үшін «одақ болған республика, оның КСРО құрамынан шығуы туралы өзіне мәселе
көтеру мүмкіндігі болуы керек»;
·
кеңес одағының
республикасына атын берген ұлттық республикада ең болмағанда жинақы басымдылықты
ұсына білуі керек;
·
республика өте шағын болмауы
тиіс, яғни оның тұрғыны аз болмауы керек, мемлекеттік тәуелсіздікті қорғау үшін
ең болмағанда миллион болуы тиіс.
«Қазақ
ССР Конституциясының жобасы 1937 жылы ақпан-наурыз айларында талқыланды,
Қазақстан Кеңесінің Х Төтенше съезі 1937 жылы 26 наурызда Қазақ ССР Конституциясын бекітті.
Қоғамдық құрылым
1-бап. Қазақ ССР-і жұмысшылар мен
шаруалардан тұратын әлеуметтік мемлекет
2-бап. Қазақ ССР саяси негізін
еңбекші Кеңес депуттары құрайды
3-бап. Қазақ ССР экономикалық
негізін шаруашылықтың әлеуметтік жүйесі және өндіріс құралы мен қаражаты бар
әлеуметтік жеке меншік құрайды
4-бап. Қазақ ССР-нің
әлеуметтік жеке меншігі мемлекеттік жеке меншікке (бүкіл халықтық игілік)
немесе кооперативтік-колхоздық жеке меншікке (кейбір колхоздардың меншігі,
кооперативтік бірлестіктердің меншігі) ие болады.
Мемлекеттік құрылым
Қазақ ССР-і тең құқықты
өзге рсепубликалармен ерікті түрде бірікті. Қазақ ССР-і КСРО үшін, оның жоғары тұрған мемлекеттік билік органы
және мемлекеттік басқару органы ретінде Конституцияның 14-бабында айқындалған
құқықтарды қамтамасыз етеді.
Қазақ ССР-дің
жоғары тұрған мемлекеттік билік органдары
Қазақ ССР Жоғарғы Кеңесі Қазақ ССР-дің жоғары
мемлекеттік билік органы болып табылады. Ол 4 жылға сайланатын. Жоғарғы Кеңес
Президиумды сайлайды және мемлекеттік биліктің жоғары атқарушы және таратушы
органы болып табылатын СНК-Үкіметті құрады.
Мемлекеттік
биліктің жергілікті органдары
Еңбекші кеңес депутаттары облыстарда, округтерде,
аудандарда, қалаларда, кенттерде, ауылдарда, селоларда, станцияларда,
қыстауларда мемлекеттік билік органдары болып табылады.
Кеңестің атқарушы-таратушы органы атқарушы комитет болып табылады. Конституция
демократиялық құқықтар мен бостандықтарға кепілдік берді. Бұрынғы бастан
кешкендерді көрсетті.
Для копирования и публикации материалов необходимо письменное либо устное разрешение редакции или автора. Гиперссылка на портал Qazaqstan tarihy обязательна. Все права защищены Законом РК «Об авторском праве и смежных правах». mail@e-history.kz 8(7172) 79 82 06 (внутр. – 111)