Еліміздегі тарихи құндылығы аса жоғары 8 нысан ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұрасының тізіміне енгізілді.
Олардың қатарына Алматы облысындағы Қаялық, Қарамерген, Талғар және Жамбыл облысындағы Ақтөбе, Степнинское, Ақыртас, Құлан, Қостөбе, Өрнек сынды орындар жатады. Сонымен бірге, «Қатонқарағай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі мен «Ақжайық» биосфералық аумағы ЮНЕСКО Бүкіләлемдік биосфералық резерваттар жүйесіне қосылды. Енді бұл жәдігерлер мен жаратылыстар әлемдік деңгейде қорғалатын болады. Мұндай маңызды жаңалықтар кеше Астанада өткен ЮНЕСКО істері жөніндегі ұлттық комиссиялардың аймақаралық І кеңесінде жарияланды.
Халықаралық басқосуға аталған ұйымның барлық бес өңірлік тобы – Араб мемлекеттері, Азия және Тынық мұхиты, Еуропа және Солтүстік Америка, Латын Америкасы мен Кариб бассейні елдерінен 125 мемлекеттің ұлттық комиссияларының өкілдері арнайы келді. Жиынның ашылу салтанатында Мемлекеттік хатшы Әділбек Жақсыбеков Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаевтың құттықтау хатын жеткізді.
«Біздің барлығымызды әлем мен ғаламшарымызға қамқорлық, жоғары стандарттарға, ғылыми прогресс пен тұрақты дамуға ұмтылыс біріктіреді. Аумағында 130-дан астам этнос бейбітшілікте өмір сүріп жатқан Қазақстан үшін ЮНЕСКО-ның мәдениетаралық, өркениетаралық және өңіраралық сұхбаттастықты нығайтуға бағытталған қызметі ерекше жақын. Біз өз тарапымыздан ЮНЕСКО құндылықтарын, төзімділік ұстанымдары мен жаңа ізгілік идеясын алға жылжыту үшін барлық күш-жігерімізді жұмсаймыз. Бүгінде ЮНЕСКО идеалдарының танымалдығын арттыру ұйымға мүше елдер тарапынан тұрақты күш-жігерді және ЮНЕСКО істері жөніндегі ұлттық комиссиялар сынды ынтымақтастықтың бірегей құралын толыққанды пайдалануды талап етеді. Бірінші өңіраралық кеңесті өткізу серіктестікті нығайту жолындағы маңызды қадам болатындығына сенімдімін» деген Мемлекет басшысы Қазақстанның әлемдік мәдениеттің мәйегіне, дінаралық татулықтың тұрағына айналғанын айрықша атап айтқан.
Еліміздің осы ерекшелігін халықаралық мәдени ұйымның басшылығының да қатты қадірлеп, құрметтейтіндігін білдіріп отыр. Ұйымның қоғамдық ақпараттармен сыртқы байланыстар жөніндегі бас директорының орынбасары Эрик Фальт ЮНЕСКО бас директоры Ирина Бокова атынан Қазақстан Президенті Н.Назарбаевқа деген ризалығын жеткізді. Қазақстанның өз мүмкіндігін пайдаланып Ұлттық комиссияның тұңғыш кеңесін ұйымдастырғанын жоғары бағалады. Қазақ елінің әлемдік мәдениетаралық және дінаралық келісімді тұрақты түрде дамытып отырған еңбегін атап айтып, табыс тіледі.
Кеңестің келесі бір келелі тұсы – Қазақстандағы тарихи 8 нысанды әлемдік мұралар тізіміне қосу болды. Бұл, демек, Еуропа мен Азия құрлығын шектестірген туған өлкеміздегі жәдігерлердің дүниежүзілік мәдени болмысқа қосқан тамаша тартуы екендігі сөзсіз. Сонымен бірге маусым айында ғана ЮНЕСКО-ның халықаралық үйлестiру кеңесiнің шешімімен Қазақстанның «Қатонқарағай» және «Ақжайық» табиғи паркi ЮНЕСКО Бүкiләлемдiк биосфералық резерваттар жүйесiне енгiзіліпті. Ал оның сертификатын Эрик Фальт еліміздің Қоршаған орта және су ресурстары министрі Нұрлан Қаппаровқа салтанатты жағдайда тапсырды.
Рухани бағыттағы дүниежүзілік ұйым мен Қазақ елінің байланысы 1992 жылдан басталған. Және бір тоқталатын тұсы – қазақтар өзгелердей емес, ЮНЕСКО белгілеген бағыттағы жұмыстарын аса белсенді түрде жүргізіп келеді. Оған разылық танытқан шетелдіктер Астана әкімі Иманғали Тасмағамбетовті «Жібек жолы» медалімен марапаттады.
– Мұндай маңызды халықаралық форумды өткізу бізге үлкен мәртебе, – деді Тасмағамбетов. – Ортақ үнқатысу алаңы ретінде Астананы таңдау –Қазақстанға, оның Мемлекет басшысы Нұрсұлтан Назарбаевқа деген зор сенімін білдіреді. ЮНЕСКО біздің еліміздің халықаралық бастамаларына үнемі ерекше назар аударуда. Баз бір кезеңдерде ұйымның еліміздегі комиссиясын басқарған жылдар кәсіби тұрғыда, сонымен бірге әлемнің түрлі елдеріндегі әріптестеріммен жеке қатынастар да ұмытылмас сәттерімен ерекше есімде қалды. Табанды жұмыстарымыздың негiзiнде ЮНЕСКО-ның әлемдiк мұралар тiзiмiне елiмiздiң үш тарихи ескерткiшi енгiзiлген еді. Атап айтқанда, Қожа Ахмет Йассауи кесенесi, Тамғалы петроглифы археологиялық тас кешенi, Сарыарқа және Солтүстiк Қазақстан көлдерi мен жазықтары, Қорғалжын және Наурызым қорықтары. Биыл олардың қатарын тағы да 8 тарихи нысан толықтырып отыр. Елiмiздегi осындай жәдiгерлердiң әлемдiк мәдени құндылықтар қатарында дүниежүзiлiк мұралар тiзiмiне енуi тұтас халқымыздың арман-тiлегi мен риясыз пейiлiнiң көрсеткiшi деп бiлемiн. Ал осындай беделді халықаралық ұйымның марапатына ие болу мен үшін үлкен мәртебе. Бұл менің ғана еңбегім емес, ЮНЕСКО миссиясын орындауда білімі мен жанын берген барлық әріптестеріме берілген жоғары баға.
Әлемдік руханиятты дамытып, адамзатқа ортақ құндылықтарды насихаттайтын ЮНЕСКО-ның табанды талабы мен тиянақты ісі ұлттар мен ұлыстардың арасындағы терең құрметті арттыратындығы сөзсіз. Осы кезге дейін де дүниежүзілік мәдениетаралық және дінаралық талай-талай басқосулардың ұйытқысы болған Астана Ұлттық комиссиялардың алғашқы кеңесін өткізу арқылы да, ғаламдағы татулық пен бейбітшіліктің іргетасын бекіте түсетін беделді алаңға айналғанын кезекті рет дәлелдеп отыр.
Бейсенбай Дәулетұлы
http://aikyn.kz/news/view/53890
01.08.2014 ж.