Бүгін, 1 сәуірде, көрнекті композитор, Қазақстанның халық қаһарманы, дәулескер күйші, «Отырар сазы» фольклорлық-этнографиялық оркестрдің негізін қалаушы, Ұлы Отан соғысының қатысушысы Нұрғиса Тілендиевтің туылғанына 90 жыл толды.
Ол арамызда жоқ болғанымен шығармалары бүгінгі күнге дейін бәрімізге қуаныш сыйлайды. Нұрғиса Тілендиев туралы «Құдай берген дарындылығы бар» деп айтамыз. Оның дарынды туындылары уақыт өте өз өзектілігін жоғалтпай, шығармашылығы ең жоғары бағаларға лайықты деп дәлелденген. Нұрғиса Атабайұлы өз шығармаларын ұлттық әуендермен және заманауи мелодияларымен ұштастыра білді.
Ол жастайынан музыкаға әуес болып өсті. Әкесі домбыраны керемет тартқан. Қазақ өнерінің майталманы домбыра арқылы өз шығармашылық жолын бастады. Нұрғиса Тілендиевтің өмір серігі, досы, кәсіби ісіндегі басты көмекші домбыра болды.
Күндердің күнінде Ахмет Жұбанов көшеде келе жатып домбыраның дауысын естиді. Домбыраның сазды үні жоғарыдан шығады. Ол үйдің төбесінде домбыра тартып отырған қараторы баланы байқап қалады. Ол кезде Ахмет Жұбановтың Құрманғазы атындағы оркестрі енді ғана өз шығармашылық жолын бастап, дарынды адамдар қажет болды. Талантты баланы көріп қалған Ахмет Жұбанов Нұрғисаны осы оркестрге алу үшін қолынан келгенін жасады. Жас Нұрғиса оркестрдің құрамында домбырашы ретінде өз шығармашылық жолын бастады.
Өмірдің қиын сәттерінде ол домбыраны қолына алатын. Музыкалық аспап оны қайғыдан құтқаратын. Нұрғисаның ойлап шығарылған әуендері әркімнің жанына жақын болды. Оның музыкасын жас ұрпақ және аға буын өкілдері сүйіп тыңдады.
Нұрғиса Тілендиевтің музыкасы табиғатпен үндесіп, композитор шығармашылығына ерекшелік беріп тұратын. Нұрғиса Тілендиев – «Алтын таулар», «Достық жолымен», «Ата толғау» сияқты туындылардың авторы. Ол 500-ге жуық шығарма жазды. Олардың ішінде 100 пьесаға арналған музыка және кинофильм бар.
Нұрғисаның күйі «Қыз Жібек» фильміндегі «аққуларды билеткен». Сценарий бойынша жүзіп жүрген аққуларды көрсетеді. Алайда, аққулар көрінбеді. Осы кезде фильмді түсіру тобы «Аққу» күйін қосады. Күйді естіген бойда аққулар көлдің бетіне түсіп, жүзе бастады. Осылай, Тілендиев күйінің көмегімен «Қыз Жібек» фильмінің ең әдемі көрінісі түсірілді. Нұрғиса Тілендиев көне қазақ музыкалық аспаптарын жаңғыртты.
Нұрғиса Тілендиев «Отырар сазы» фольклорлық-этнографиялық оркестрінің жетекшісі болды. Оркестрде жетіген, шаңқобыз, сырнай, тұяқтас сияқты музыкалық аспаптар қолданылған. Осындай музыкалық аспаптарды қолданған оркестрдің дыбысталуы ерекше болып, елдің мәдени өмірінің оқиғасына айналды.
«Өз өміріме баға бергенде, «Отырар сазы» туған ұжымымды жылылықпен еске аламын, өйткені оны өз баламдай, тұңғышымдай жақсы көремін...», – деп еске алды Нұрғиса Тілендиев.
Ол үлгілі отағасы, әке әрі жақсы адам болды. Өз қызы және туған ұжымы үшін де Тілендиев дана ұстаз бола білді.
«Музыка халықтың меншігінде болуы тиіс деп ойлаймын. Мысалы, халықтың арқасында Қорқыттың музыкасы сақталып, мәңгі өмір сүруде» – деген Тілендиев. «Халық Қаһарманы» атағының иегері, КСРО халық әртісі өз өмірін сүйікті кәсіпке – музыкаға арнады. Ол композитор болып, өз заманының музыкасын терең түсініп, суырып салма өнерінен шабыт алып, сазды-әуенге бар жан-дүниесімен берілген тұлға еді.
