Түркілер көсемі Бұмын өздері бағынышты аварларға (жуаң -жуаңдар) қарсы шығып, олардың тас-талқанын шығарды. Осы мемлекеттің орнында Түркі қағанаты құрылды. Бұл этно-әлеуметтік бірлестіктің басшысы Бұмын қаған болды. Ол 553 жылы қайтыс болды. Түркі басшылығына Мұқан қаған келді.

561—563 жылдары түркілер Иранмен эфталиттерге қарсы одақ құрды. 564 жылы Иран шахы Құсрау Анушарван (531—579 жылдар) эфталиттердің стартегиялық маңызды облысы Тохаристанды алып қойды. Эфталиттердің негізгі күшін түркілер 587 жылы Бұқара түбінде талқандады. Иран мен Батыс түркі қағанатының саяси ықпал ету аясының шекарасы Әмудария болды.  

Түркілер Орта Азияны жаулап алғаннан кейін Жерорта теңізі елдеріне апаратын Жібек жолы тармағының қожайынына айналды. 

Мұқан қағанның билігі кезінде Түркі қағанаты Орталық Азияда саяси үстемдікке ие болды. Манчжуриядағы қидандар, Енесейдегі қырғыздар бағындырылды. Солтүстік қытай мемлекеті оларға салық төлеп тұрды. Отырықшы тайпалардың байлығына иелік етуге талпынған түркілер Орта Азияға қарай жылжыды. Бұл жерде олар иелігі Каспий теңізінен Солтүстік Үндістанға және Шығыс Түркістанға дейінгі жерді алып жатқан эфталиттермен кездесті. 561—563 жылдары түркілер Иранмен эфталиттерге қарсы одақ құрды. 564 жылы Иран шахы Құсрау Анушарван (531—579 жылдар) эфталиттердің стартегиялық маңызды облысы Тохаристанды алып қойды. Эфталиттердің негізгі күшін түркілер 587 жылы Бұқара түбінде талқандады. Иран мен Батыс түркі қағанатының саяси ықпал ету аясының шекарасы Әмудария болды.  

Түркілер Орта Азияны жаулап алғаннан кейін Жерорта теңізі елдеріне апаратын Жібек жолы тармағының қожайынына айналды. 

Ол 603 жылы Түркі қағанатынан Шығыс Түркістан алқабынан Әмударияға, Еділ бойынан солтүстік кавказ даласына дейінгі аумақты алып жатқан Батыс түркі қағанатының бөлінуімен аяқталды.